O WOLONTARIACIE. 

     Wolontariat (łac. voluntarius - dobrowolny) – dobrowolna, bezpłatna, świadoma praca na rzecz innych lub całego społeczeństwa, wykraczająca poza związki rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie. 

     Wolontariusz to osoba pracująca na zasadzie wolontariatu. Według Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wolontariuszem jest ten, kto dobrowolnie i świadomie oraz bez wynagrodzenia angażuje się w pracę na rzecz osób, organizacji pozarządowych, a także rozmaitych instytucji działających w różnych obszarach społecznych. Instytucje te nie mogą korzystać z pracy wolontariuszy przy prowadzonej działalności gospodarczej, czego wprost zakazuje ustawa. 

     Określenie bezpłatna nie oznacza bezinteresowna, lecz bez wynagrodzenia materialnego. W rzeczywistości wolontariusz uzyskuje liczne korzyści niematerialne: satysfakcję, spełnienie swoich motywacji (poczucie sensu, uznanie ze strony innych, podwyższenie samooceny itd.), zyskuje nowych przyjaciół i znajomych, zdobywa wiedzę, doświadczenie i nowe umiejętności, a w związku z tym i lepszą pozycję na rynku pracy. 

     Określenie wykraczająca poza związki rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie oznacza, że nie każda praca na rzecz innych jest wolontariatem. Np. pomoc własnej babci wolontariatem nie jest, natomiast pomoc starszej osobie w pobliskim hospicjum czy domu pomocy społecznej - jest. Wolontariat jest zapewne tak stary, jak sama ludzkość. Na początku nie miał ram instytucjonalnych, z czasem zaistniał w organizacjach kościelnych, samopomocowych, a wreszcie pozarządowych. 

     5 grudnia każdego roku obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Wolontariusza Wspierającego Rozwój Gospodarczy i Społeczny. 

Wolontariat w Polsce. 

     Wolontariat w Polsce powojennej ograniczał się do Związku Harcerstwa Polskiego oraz ruchów czy organizacji kościelnych, jednak od 1990 r. zaczął rozwijać się w licznie powstających od tego roku organizacjach pozarządowych. 

     Mimo to wolontariat jest w Polsce zjawiskiem znacznie mniej powszechnym, niż w krajach zachodnich. Wynika to zapewne z trzech przyczyn:

• brak tradycji wolontariatu, przekazywanej z pokolenia na pokolenie (przerwa spowodowana okresem PRL);
• dążenie do podniesienia standardu życia, które powoduje, że najpierw zaspokaja się własne potrzeby (np. samodzielne mieszkanie), a dopiero w drugiej kolejności potrzeby społeczne;
• relatywnie niska świadomość możliwości działania społecznego w organizacjach pozarządowych.

     Wolontariat w Polsce jest unormowany prawnie poprzez uchwaloną 24 kwietnia 2003 Ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. 2003 Nr 96 poz. 873). Po raz pierwszy w polskim prawie zostały w niej zdefiniowane takie pojęcia jak "wolontariusz", "organizacja pozarządowa" oraz "działalność pożytku publicznego". Ustawa reguluje zasady angażowania wolontariuszy, ich prawa i obowiązki oraz przysługujące im świadczenia. Nad realizacja postanowień ustawy czuwa powołany przy Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Departament Pożytku Publicznego[4]

W Polsce istnieje Sieć Centrów Wolontariatu, które oprócz promocji tej idei zajmują się:

• pośrednictwem ofert pomiędzy organizacjami a osobami chcącymi zostać wolontariuszami;
• przygotowywaniem obydwu tych grup do współpracy[5];
• konsultowaniem zmian aktów prawnych i strategii dotyczących wolontariatu i aktywności społecznej.

     Wiele ogromnych przedsięwzięć społecznych odbywa się na zasadzie wolontariatu. W Polsce najłatwiej zauważyć wolontariuszy Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy i Polskiego Czerwonego Krzyża. Ale wolontariat to nie tylko działanie na rzecz bliźnich. To także np. opieka nad zabytkami. Przykładem są tutaj wolontariusze Fundacji Polskich Kolei Wąskotorowych. 

Inne przykładowe organizacje i projekty oparte na wolontariacie:

• Amnesty International
• Fundacja Greenpeace Polska
• Fundacja Mam Marzenie
• Salezjański Wolontariat Misyjny "Młodzi Światu"
• Diecezjalne Caritas
• Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy
• AIESEC

     Wraz z upowszechnianiem się dostępu do mediów cyfrowych oraz nowych technologii telekomunikacyjnych i teleinformatycznych, a w szczególności dostępu do komputerów osobistych i Internetu, wolontariat stał się jedną z cech ruchu wolnego oprogramowania i ruchu wolnej kultury. Do najbardziej znanych przykładów projektów opartych na wolontariacie należą: Debian, OpenOffice i Wikipedia. Nowe media umożliwiają też podejmowanie odmiennych form dobrowolnej pracy na rzecz innych, określanych mianem wolontariatu wirtualnego. 

Anna Piotrowska