ROZMOWY O RÓŻEWICZU

     W piątek, 3 czerwca, w I Liceum Ogólnokształcącym odbyła się konferencja naukowa pt. Porozmawiajmy o Różewiczu.... To kolejne ogniwo projektu „Stawiamy pewne kroki na drodze ku przyszłości – doskonalimy języki angielski i niemiecki nabywając umiejętności interpretacyjno – translatorskich” realizowanego przez naszą szkołę, Miejski Dom Kultury w Radomsku oraz Akademię im. Jana Długosza w Częstochowie, Archiwum Karla Dedeciusa oraz Goethe Institut w Warszawie. 

     Przedsięwzięcie skierowane było do nauczycieli i podzielone na trzy moduły. Pierwszy dotyczył samego projektu, pozostałe dwa wprowadzały kolejno w tematykę twórczości Tadeusza Różewicza i jej obecności w praktyce szkolnej oraz meandry przekładu. 

     Moduł pierwszy był krótkim podsumowaniem dotychczasowych działań projektowych. Jeden z koordynatorów przedsięwzięcia – pani Anna Piotrowska – omówiła kolejne ogniwa projektu, by potem krótko przedstawić plany na przyszłość.

     Bohaterami spotkania byli goście z Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie: dr Joanna Warońska, Zastępca Dyrektora Instytutu Filologii Polskiej ds. Dydaktyki, dr hab. Bartosz Małczyński oraz dr Leszek Będkowski – pracownicy instytutu, dr Joanna Ławnikowska – Koper, dr Grzegorz Gwóźdź oraz dr. hab. prof. AJD Anna Majkiewicz – wykładowcy Instytutu Filologii Obcych. Prelegenci wygłosili wykłady, które wprowadzały zebranych w kolejny etap projektu (konkursy translatorsko – interpretacyjne zaplanowane na przełom września i października).

     Dr hab. Bartosz Małczyński w swym wystąpieniu: Różewicz pośmiertny skupił się na słowie pisanym Tadeusza Różewicza, na jego ekonomizacji, na zamiłowaniu do „form prostych”, „zanieczyszczeniu mowy poetyckiej”, na niechęci do stylizacji, ucieczce od „form gotowych”, na „wychodzeniu Różewicza z poezji”. Wykład był podróżą po twórczości poety, ze szczególnym uwzględnieniem dwóch tomików: „Ostatnia wolność” oraz „Znikanie”, nie zabrakło też odwołań do wielu innych tekstów. 

     Dr Leszek Będkowski zastanawiał się nad obecnością poezji Tadeusza Różewicza w praktyce szkolnej, nad trafnością doboru tekstów, wygłosił uwagi na temat szkolnych kontekstów słowa poetykiego, by w końcu omówić warsztat pracy współczesnego polonisty. 

     Moduł dotyczący przekładu otworzył wykład dr Grzegorza Gwoździa Tadeusz Różewicz oczyma Adama Czerniawskiego, w którym anglista zastanawiał się nad trudnościami związanymi z przekładem tekstu poetyckiego. Spojrzał na utwory Różewicza z perspektywy filologa i na przykładach omówił elementy, które uniemożliwiają pełne oddanie poetyki twórcy. 

     Dr Joanna Ławnikowska – Koper skupiła się na dialogu Tadeusza Różewicza z kulturą niemiecką, podkreślając jego wyjątkową intensywność spowodowaną świadomością i otwartością poety, który mimo doświadczeń wojennych potrafił nawiązać „kreatywny” kontakt i „pojednać się” z Niemcami, stąd liczne podróże i spotkania, stąd kontakty osobiste z sąsiadami, zainteresowanie literaturą krajów niemieckojęzycznych i recepcja twórczości Tadeusza Różewicza w kulturze niemieckiej. 

     Wykład prof. Anny Majkiewicz stanowił właściwie podsumowanie dotychczasowych rozważań. Prelegentka mówiła o praktyce translacji, o trudnościach związanych z przekładem poezji Tadeusza Różewicza, zwracając jednocześnie uwagę na odmienność spojrzenia tych, którzy mierzą się z żywym tekstem. Porównując różne koncepcje przekładu utworów radomszczanina (Dedecius-Bereska-Kunert-Lachmann) Pani Profesor wykazała, że translacja słowa poetyckiego wiąże się z subiektywizmem tłumacza. 

     Konferencja była wyjątkowym wydarzeniem, które na długo zapisze się w pamięci uczestników i organizatorów. 

A.P.